بامیه در طب سنتی، گیاهی مملو از خاصیت شگفت انگیز
چکیده
بامیه در طب سنتی، گیاهی مملو از خاصیت شگفت انگیز
مقدمه
همانطور که می دانید سلامتی و تندرستی انسان به غذاهای متفاوتی که استفاده می کند مرتبط است و این غذاها نقش مهمی در فعالیت های بیولوژیک بدن دارند به این صورت که با تجزیه این مواد انرژی موردنیاز بدن تامین می شود. غذای انسان دارای قسمت‌های زیادی است از جمله پروتین، کربوهیدرات، ویتامین ها و گیاهان می باشد. یکی از این گیاهان پرخاصیت بامیه است که به طور گسترده ای در نواحی استوایی و نیمه استوایی دنیا مانند هند، فیلیپین، خاورمیانه، منطقه مدیترانه، آسیای مرکزی، شرق و غرب آفریقا رویش می کند. در این مقاله قصد داریم شما را خیلی کامل تر با خواص بامیه در طب سنتی آشنا کنیم.
بیشتر بخوانید: معجزه طب سنتی برای درمان کولیت روده
فهرست محتوا
1 معرفی بیشتر بامیه
2 خواص بامیه
3 مضرات این گیاه
4 روش های مصرف
5 شیوه طبخ بامیه
بامیه Abelmoschus esculentus L گیاهی یک ساله و مربوط به خانواده پنیرک و از خويشان نزديك پنبه و كنف منشا اصلی آن از آفریقا است. باميه گياهى علفى و داراى ساقه راست، پوشيده از تار است. برگهايى به شكل قلب، تخم مرغى، مركب از 5- 3 لوب و گلهايى منفرد در كناره برگها دارد. رنگ گلبرگهاى آن زرد ولى در قسمت وسط، قرمز رنگ مىباشد و هر قسمت از برگ نوكتيز شبيه برگ پنبه دارد. گلهاى آن درشت و شبيه به گلهاى پنيرك به رنگ زرد يا سفيد و دانههاى آن گرد و بىبو است. دانههاى رسيده آن در حدود 22- 16 درصد روغن وجود دارد كه خوراكى است. در گلهاى آن حاوی دو نوع فلاونول پيگمان به نام گوسى پتين و كوورستين است. ميوه اين گياه در ايران نيز باميه ناميده می شود و به صورت پخته در غذاها استفاده مى شود همچنین از تمام گياه باميه عطرى شبيه به عطر ميخك ساطع می شود. در غالب نواحى مساعد می توان پرورش داد. باميه اساسا يك گياه گرمسيرى است و در شرايط اقليمى گرم مقاومت بیشتری دارد. اما در مناطق معتدل و سرد به دلیل این که تحمل سرماى زمستان را ندارد به صورت گياه يكساله در می آید. اين گياه دارويى- غذايى ، حاوی لعاب و پكتين قابل توجهی است. منبع آهن ،کلسیم، ویتامین C و ويتامينA می باشد. علاوه بر این در باميه تيامين، ريبوفلاوين، نياسين نیز یافت می شود.
بیشتر بخوانید: کاربردی ترین خواص ریواس در طب سنتی
خواص بامیه
بامیه در طب سنتی مزاج سرد وتری دارد به طوری که تری آن بیشتر است و برای افراد با مزاج گرم مناسب است. جوشانده میوه نارس بامیه تقویت کننده و نرم کننده پوست و افرادی که سوزش ادرار و احساس درد در موقع ادرار دارند، بامیه را آب پز کرده و میل کنند. لعاب حاصل از بامیه و ضماد برگهای آن دارای خاصیت نرم کننده گی است. تخم بامیه تحریک کننده قلب همینطور ضد اسپاسم و ضد تشنج است. در استعمال خارجى ضماد آن روى انواع زخم ها مالیده شود زیرا التیام دهنده بسیار عالی می باشد. از دیگر خواص فوق العاده بامیه در طب سنتی لینت دادن مزاج و ضد زخم معده، ضد میکروب، ضد سرطان، تقویت کننده غده پروستات، مقوی قوه باء، تسهیل کننده زایمان مشکل، معالجه زخم گلو و مصرف شربت بامیه بازکننده گرفتگی صدا است. بامیه مقوی اعصاب و چشم نیز هست. خواص معجزه آسا بامیه در طب سنتی معالجه تب های کهنه به این صورت که چند روز متوالى از آب خيسانده ساقه بوته باميه خورده شود. گل باميه مسهل صفرا و سودا و بلغم می باشد و از فساد خون جلوگیری می کند. در روى پوست و كركهاى باميه مقدارى منگنز و كوبالت وجود دارد، كه این نیاز غدد داخلی بدن را تامین می کنند و ترشح آنها را تنظيم می نماید. باميه اشتها آور، درمان سرفه و به خاطر داشتن ماده ضد عفونى كننده، كرم معده و كرمك را از بین می برد. جوشانده ريشه باميه براى معالجه سيفليس بسیار سودمند است. به خاطر وجود ید در برگ و ساقه بامیه بیماران گواتر می توانند از آن بهره ببرند همینطور بامیه دارای لعاب فراوان است که برای کم خونی و زخم اثنی عشر و ورم روده تاثیرات قابل توجهی دارد. از طرفی دیگر یک قاشق پودر خشک شده بامیه در نصف استکان عرق کاسنی به صورت ماسک روی جوش ها گذاشته شود برای درمان جوش های صورت بسیار موثر است همچنین بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است بامیه نقش مهمی در کنترل قند خون در افراد دیابتی دارد.
بیشتر بخوانید: خواص فوق العاده سرکه سیب و انگور خانگی
مضرات بامیه
چنانچه افراد سردمزاج باميه بخورند براى اينكه سردى آن زیان به بدن آنها نرساند و دچار عوارض نشوند باید با مصلح آن یعنی ادویه های گرم نظیر دارچین، آویشن، زردچوبه، زیره و فلفل را استفاده کنند. اما در مردانى كه ماده منى آنان رقيق است و درصد اسپرم آنها کم است و بچه دار نمی شوند. در هنگام معالجه بامیه را نباید استفاده کنند. یکی دیگر از مضرات بامیه در طب سنتی این است که افزایش دهنده عرق و ممکن است باعث سوءهاضمه شود.
روش های مصرف
بامیه در طب سنتی به صورت دم کرده و جوشانده و شربت استفاده می شود که طرز تهیه جوشانده و دم کرده آن 30گرم در 500 سی سی آب است همچنین دستور تهیه شربت بامیه به این صورت است که نخست بامیه را جوشانده مقدار کمی شکر اضافه می کنید.
بیشتر بخوانید: دوره آموزشی مبانی طب سنتی سطح سه
شیوه طبخ بامیه
ترشی بامیه از انواع روش های استفاده بامیه در طب سنتی است که روش تهیه راحتی دارد. ابتدا بامیه های ریز را انتخاب کرده و مقداری از سر آن را کوتاه کنید. بعد از شستشو داخل سبد بریزید تا آب اضافی آن بیرون آید سپس بامیه را در ظرف آب جوش بریزید و مقداری زردچوبه هم در ظرف آب جوش اضافه کنید. وقتی بامیه یک جوش زد آن را در ظرفی خالی کنید تا سرد شود و در انتها در ظرف شیشه ای ریخته شود و به مقدار دلخواه نمک،زردچوبه، نعناع خشک و سرکه خانگی اضافه کنید و در جای خنک نگهداری کنید. یکی دیگر از شیوه های استفاده آبگوشت بامیه است که برای تهیه آن به 400گرم گوشت گوسفندی، دو عدد پیاز، 400گرم بامیه، 3 عدد گوجه رنده شده، رب گوجه دو قاشق غذاخوری نیاز است. نخست گوشت و پیاز و کمی زردچوبه را با هم تفت دهید. وقتی گوشت کمی نیم پز شد. گوجه های رنده شده و نمک و فلفل و ادویه و رب را به مقدار دلخواه همراه بامیه به گوشت اضافه کنید تا کاملا پخته شود. توجه داشته باشید آبگوشت بامیه نباید آب خود را کاملا از دست بدهد بهتر است آبدار باشد تا بتوان به صورت آبگوشتی معلولی مصرف شود. در آخر می رسیم به سوپ بامیه که روش تهیه آن بدین صورت است که جو پرک + هویج زیاد + دارچین، نمک، فلفل سیاه + روغن کنجد + پیاز داغ + بامیه. در مرحله اول جو باید پخته شود سپس پیاز داغ و هویج و بامیه را اضافه کنید سعی کنید زمان پخت کم باشد.
منابع
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج1 / 406 / تعريف:
..... ص : 406
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج1 / 597 / خواص:
..... ص : 596
اسرار گياهان دارويى / 183 / گياه - باميه
دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى / ج2 / 520 / تعريف:
..... ص : 520
معارف گياهى / ج1 / 16 / مشخصات ..... ص : 16
معارف گياهى / ج1 / 17 / تركيبات شيميايى ..... ص :
17
هميشه لاغر و سلامت باشيد / 153 / باميه از خانواده
پنيرك
هميشه لاغر و سلامت باشيد / 154 / باميه از خانواده
پنيرك
معارف گياهى / ج1 / 18 / خواص - كاربرد ..... ص : 18
تهیه شده توسط فاطمه سلیمانی عضو تحریریه آموزشی صدای
حکیم و دستیار استاد یوسفی
