خـواص و مـضـرات گیاه ناخنک

اکلیل الملک با نام های دیگری نظیر شبدر شیرین، بسنگ، شاه افسر، شبدر زرد، بسیه، شاه بسه، ناخنک، یونجه زرد، گیاه قیصر شناخته می شود. در زبان یونانی نام این گیاه گل عسل است، زیرا هنگام گل دادن تعداد زیادی زنبور عسل به دور آن جمع می شوند و از عطر و شهد آن استفاده می کنند. در مطلب زیر درباره خواص و مضرات این گیاه صحبت کرده ایم.

مششخصات گیاه ناخنک یا اکلیل الملوک

معلوم نیست این گیاه چه زمانی و چگونه وارد ایران شد، آنطور که مورخین نوشته اند اکلیل کوهی از دیر باز مورد توجه اعراب بوده و نقوش آن روی مقابر مصر دیده شده است. در ایتالیا آن را گیاهی مقدس شناخته و برگهای خشکش را به صورت چاشنی در غذامی ریزند.

نام علمی اکلیل کوهی رز مارینوس (Ros marinus) به معنی شبنم دریا می باشد؛ چرا که زیستگاه طبیعی گیاه بیشتر در نواحی ساحلی است.

در یونان باستان اعتقاد بر این بوده که اکلیل کوهی (رزماری) ذهن و حافظه را تقویت می کند و به همین دلیل دانشجویان یونانی در وقت امتحان دادن تاج گلهایی از اکلیل کوهی را به دور سر خود می پیچیده اند.

بعدها از اکلیل کوهی برای حفظ خاطره استفاده شد و در تشریفات تدفین، عزاداران شاخه هایی از اکلیل کوهی تازه را بر روی مقبره قرار می دادند تا شخص متوفی فراموش نشود.

در مراسم عروسی این گیاه به علامت وفاداری بوده و شاخه هایی از آن در میان دسته گل عروس قرار داده می شده است.

ارتباط اکلیل کوهی با سر از همان هنگام معلوم شد که گیاه پزشکان برای درمان سردرد، استفاده از آن را آغاز کردند.

روغن اکلیل کوهی از قدیم برای درمان نقرس و دردهای عضلانی مورد استفاده قرار می گرفته و یکی از اجزای اصلی داروی معروف «آب مجارستان» را تشکیل می داده است. این معجون، زندگی را به الیزابت ملکه مجارستان که دچار رعشه و فلج دست و پا شده بود، بازگردانید.

در طول قرن پانزدهم، مردم شاخه هایی از اکلیل کوهی را منازل خود می سوزانیدند تا آنها را از مرگ سیاه (طاعون) حفظ کند در جنگ جهانی دوم، اکلیل کوهی را به همراه سرو کوهی در بیمارستان های فرانسه می سوزانیدند، تا از بروز عفونت جلوگیری به عمل بیاید. 1

خواص مفید ناخنک

۱. پیشگیری از غلظت خون

غلظت خون باعث لخته شدن خون و بسته شدن رگ‎های ‎خونی می‌شود. این بیماری ممکن است به حمله قلبی منجر شود.

افراد سیگاری به دلیل مصرف دود بیشتر در معرض غلظت خون قرار می‎گیرند. ناخنک یک گیاه موثر برای درمان غلظت خون است.

این گیاه با رقیق کردن خون، قابلیت نفوذپذیری مویرگ‎ها ‎را کاهش می‎دهد. همچنین از تشکیل لخته خون و حملات قلبی هم تا حد زیادی جلوگیری می‎کند.

دمنوش این گیاه می‎تواند قولنج و گرفتگی عضلانی را هم بهبود ببخشد.

۲. تسکین دردهای عصبی

یکی دیگر از خواص ناخنک تسکین دردهای عصبی است. این گیاه دارویی می‎تواند به آرامش اعصاب کمک کند.

در نتیجه با مصرف ناخنک روح و روان آرام و خواب بهتری خواهید داشت. از سوی دیگر ناخنک می‎تواند ضربان قلب را هم تنظیم کند.

در نتیجه از استرس و اضطراب جلوگیری می‎کند. اگر مدام به سردردهای عصبی مبتلا می‎شوید، با مصرف ناخنک می‎توانید این عارضه را تسکین دهید.

۳. درمان مشکلات بانوان

تاثیر استرس بر عقب افتادگی قاعدگی غیر قابل انکار است؛ این گیاه می‎تواند نامرتب بودن قاعدگی در زنان را درمان کند.

همچنین با رفع عفونت‌های مجاری ادراری می‎تواند به کاهش درد در زمان قاعدگی کمک کند.

یکی دیگر از خواص ناخنک برای بانوان رفع اختلالات یائسگی است. بانوانی که در سنین یائسگی قرار دارند، می‎توانند صبح و عصر جوشانده ناخنک مصرف کنند.

این کار باید تا زمان بهبودی کامل ادامه پیدا کند.

۴. جلوگیری  از سنگ کلیه

یکی دیگر از خواص ناخنک پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه است. این گیاه خاصیت ایجاد افزایش در تعداد دفعات ادرار را دارد.

در نتیجه با داشتن تحرک بیشتر، از تشکیل سنگ کلیه در امان می‎مانید. همچنین اگر به سنگ کلیه کوچک مبتلا هستید، می‎توانید جوشانده ناخنک را روزانه در سه وعده مصرف کنید. این کار به دفع سنگ‎های ‎ریز کلیه و مثانه کمک می‎کند.

۵. تسکین درد

یکی دیگر از خاصیت‎های ‎ناخنک تسکین درد روماتیسم و دردهای مفصلی است. شما می‌توانید روغن ناخنک را از عطاری تهیه کنید.

روغن را به محل درد بمالید و  تا زمان بهبودی کامل ادامه دهید. برای رفع درد روماتیسم نیز می‎توانید دو قاشق ضماد ناخنک را در نصف لیوان عرق دارچین به مدت ۱ ساعت قرار دهید.

بعد از خیس خوردن، آن را بر روی نواحی مورد نظر قرار دهید. اگر این کار را در زمان شب و قبل از خواب انجام دهید، بهبودی سریع تر حاصل می‎شود.

۶. درمان ناراحتی طحال

درمان و بهبودی ناراحتی ‎های ‎طحال یکی دیگر از خواص مفید ناخنک است. برای این کار باید ۱۰ گرم گیاه ناخنک را با ۵ گرم افسنطین ترکیب کنید.

سپس به این ترکیب یک لیوان آب اضافه کرده و آن را بجوشانید. این دمنوش را روزانه دو بار در فواصل بین وعده‎های ‎غذایی مصرف کنید.

پس از مدتی ناراحتی‎های ‎طحال برطرف می‎شود.

۷. رفع خلط سینه

اگر در فصل سرد زمستان به سرماخوردگی و به دنبال آن خلط سینه مبتلا شدید، دمنوش ناخنک را فراموش نکنید.

یکی از خواص این گیاه رفع خلط سینه است. همچنین می‎تواند خلط بلغم و صفرا را هم از بین ببرد و به سلامت بدن کمک کند.

۸. زیبایی پوست

یکی از خواص ناخنک تصفیه خون است. همچنین این گیاه  مانع از ایجاد جوش و دمل می‎شود. اگر پوست را با جوشانده این گیاه را بشوئید، پس از مدتی پوست زیباتری خواهید داشت.

برای تهیه جوشانده می‎توانید ۳۰ گرم از مغز گیاه ناخنک را با ۵ گرم بادیان ۵ گرم بسفایج و ۵ گرم از گیاه آویشن شیرازی ترکیب کنید.

سپس ۱ لیتر آب به آن‌ها اضافه کرده و به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید. این دمنوش را از صافی رد کرده و بعد از خنک شدن پوست را با آن شستشو دهید.

۹. درمان سردردهای میگرنی

از دیگر خواص ناخنک درمان سردرد و سرگیجه است. برای اینکه تاثیر آن را مشاهده کنید می‎توانید ضماد تهیه شده از تخم ناخنک را با روغن گل سرخ و سرکه ترکیب کنید. سپس این ترکیب را در شب روی سر بگذارید و با روسری بپوشانید.

روش دوم برای درمان سردرد و سرگیجه با ناخنک، شستشوی سر با دم‌کرده این گیاه است.

لازم است بدانید که این کار شما را از ابتلا به آلزایمر و سکته مغزی نیز نجات می‎دهد.

۱۰. افزایش شیر مادر

اگر بانوان باردار ناخنک مصرف کنند، میزان شیر آنها برای نوزاد زیاد می‎شود. همچنین به دلیل خاصیت پاکسازی کبد، اگر توسط مادر مصرف شود، با وارد شدن خواص آن در شیر مادر، زردی نوزادان نیز درمان می‌شود.

علاوه بر این گیاه دارویی ناخنک می‎تواند اسپرم مردان را افزایش دهد. البته برای این مورد باید دمنوش ناخنک را با یک قاشق عسل و انجیر مصرف کرد. 2

عوارض ناخنک

با وجودی که خواص ناخنک متعدد و بی‌شمار است، اما عوارض احتمالی هم به دنبال دارد.

با مصرف این گیاه برخی از افراد گرم مزاج ممکن است دچار استفراغ و حالت تهوع شوند.

بنابراین این گروه از افراد باید از مصرف خودسرانه ناخنک خودداری کنند.

مردانی که بیش از اندازه ناخنک مصرف کنند، به بیضه‎هایشان ‎آسیب وارد می‎شود. گفته می‎شود بهتر است ناخنک را با مویز، انجیر و عسل مصرف کنید.

برای مصرف به اندازه ناخنک بهتر است از تخم آن ۱۰ گرم و از عصاره گیاه تا ۸۰ گرم استفاده کنید. مصرف بیش از این مقدار به سلامت شما آسیب می‎رساند. 3