بهترین راهکار ها در درمان سرماخوردگي و آنفولانزا در طب سنتي
_سرماخوردگی:
در طب سنتی، زکام یا سرماخوردگی را ام‌الامراض می‌نامند. چون باعث تضعیف بدن و ابتلا به بیماری‌های دیگر می‌شود. سرماخوردگی دو نوع ویروسی و غیر ویروسی دارد و عوامل مختلف فیزیکی و شیمیایی در خارج از بدن می‌توانند باعث سرماخوردگی شوند. عوامل فیزیکی مانند سرما، رطوبت و گرم‌وسرد شدن ناگهانی بدن و عوامل شیمیایی مانند خوردن غذا یا دارو مثل زیاد خوردن غذاهای گرم و خشک یا مصرف بعضی ادویه‌ها مانند فلفل و بعضی داروهای تضعیف‌کننده گلبول‌های سفید خون می‌باشند.4 سرماخوردگی از بیماری‌های شایع فصل پاییز است. ۱۱
_در سرماخوردگی غیر ویروسی، برای درمان سرماخوردگی در طب سنتی می‌توان سر بیمار را توسط کیسه آب گرم یا حوله گرم داغ کرد.4
_علاوه بر این برای درمان سرماخوردگی در طب سنتی اگر ناشی از برخورد حرارت آفتاب به سر باشد، می‌توان از غذاهای با مزاج سرد مثل آب کاسنی و آب هندوانه استفاده کرد.4
_امام صادق علیه‌السلام: هندوانه برای درمان سرماخوردگی خیلی سودمند است. 6
_اگر سرماخوردگی ناشی از رطوبت زیاد مزاج باشد می‌توان از معجون‌های گرم مزاج یا گل‌قند استفاده کرد.4
_در سرماخوردگی‌های ویروسی ناشی از ویروس گرم مزاج که علائمی مانند سوزش گلو، بینی و گرمی و حرارت نزلات بینی دارد، برای درمان سرماخوردگی در طب سنتی از گل یا برگ یا ریشه نیلوفر آبی استفاده می‌شود.4
اگر سرماخوردگی از سردی مزاج باشد علائمی مانند سنگینی سر و صورت و رنگ‌پریدگی، بی‌رنگ بودن ادرار و سردی نزلات بینی دارد، که می‌توان از شربت زوفا استفاده کرد زلات بینی دارد.4
سرماخوردگی و زکام می‌توانند یکی از عوارض یبوست باشند. 5
_آنفلوانزا:
آنفلوانزا یک ویروس است که باعث اختلال حاد سیستم تنفسی شده و از طریق سرفه یا عطسه از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
هم ابتلایی آنفلوانزا با دیگر بیماری‌ها به فاکتورهایی نظیر اختلالات ریوی، دیابت، اختلالات سیستم تنفسی، بیماری‌های قلبی، بیماری‌های کلیوی و چاقی بستگی دارد.10
ویروس آنفلوانزا در تمام فصول سال وجود دارد اما علت این‌که آنفلوانزا تنها در مناطق معتدل و فصول سرد و زمستانی ظهور پیدا می‌کند هنوز مشخص نیست.9
اضطراب و پریشانی احتمال ابتلا به آنفلوانزا را تشدید می‌کند.2
بیشتر بخوانید: رایحه درمانی و خواص آن
"بهترین راهکار ها در درمان سرماخوردگي و آنفولانزا در طب سنتي"
_بدن انسان، در سرماخوردگی و آنفولانزا برای مبارزه هرچه بیشتر و بهتر سیستم ایمنی با ویروس، نیازمند مواد مغذی حیاتی به‌شرح زیر است:
_پرتغال- گریپ فروت- انواع توت- فلفل دلمه‌ای- توت‌فرنگی- سبزیجات برگ سبز مانند انواع کلم و کیوی که حاوی میزان زیادی ویتامین c هستند برای درمان سرماخوردگی مناسبند.1
_علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا:
گاهی خشکی بینی از علائم شروع سرماخوردگی یا آنفولانزا است. سرماخوردگی موجب کاهش قدرت دفاعی بدن شده و در صورت عدم توجه به آن زمینه ابتلا به بیماری‌های عفونی دیگر را افزایش می‌دهد.
سرماخوردگی درجات مختلف دارد از خفیف که همراه با آبریزش بینی، عطسه، کوفتگی و سرفه ظاهر می‌شود تا شدید که همراه با علائم دیگری مانند گرفتگی صدا، درد سینوس‌ها، گوش‌درد، خشکی گلو، سوزش گلو، قرمز و متورم شدن مخاط بینی و گاهی تب‌خال همراه است.
معمولاً مزاج سرماخوردگی‌های ویروسی گرم است و باید برای درمان سرماخوردگی در طب سنتی از داروهای با مزاج سرد مانند عناب و سپستان، گل بنفشه، تخم کاهو، تخم سبز خیار، تخم گشنیز و بارهنگ استفاده کرد.
در سرماخوردگی بهتر است بیمار در اتاق با هوای نسبتاً گرم استراحت کند و جهت درد، قرص استامینوفن مصرف کنند.
از محمدبن موسی در مورد امام باقر و امام صادق علیه‌السلام نقل‌شده که گفت: آن‌ها وقتی از حمام بیرون می‌آمده‌اند، خواه تابستان و یا زمستان، سر و گردن خود را می‌پوشاندند و می‌گفتند: "پوشاندن موجب حفظ از سرماخوردگی و سردرد خواهد شد." 3
عوارض سرماخوردگی:
عوارض سرماخوردگی عبارتند از عفونت‌های میکروبی مانند چرکی شدن سینوس‌ها، درد گوش، ورم و چرکی شدن لوزه‌ها و سینه‌پهلو.4
_تدابیر آنفولانزا و سرماخوردگی در طب سنتی:
برای سرفه در درمان آنفولانزا در طب سنتی از عسل استفاده می‌شود که می‌تواند جایگزین خوبی برای دکسترومتورفان و دیفن هیدرامین باشد.2
عسل بهتر است به‌صورت شربت عسل با آبلیموی تازه مصرف شود.1
انواع عسل برای درمان سرماخوردگی در طب سنتی: عسل بابونه، عسل مرکبات، عسل اقاقیا همراه با سیب نوعی آنتی‌بیوتیک محسوب می‌شود، عسل آفتابگردان هم برای تسکین سرفه مناسب است.8
بره‌موم آنتی‌بیوتیک مفید برای سرماخوردگی به حساب می‌آید.8
امام رضا علیه‌السلام: "هر که می‌خواهد در همه زمستان از سرماخوردگی دور بماند، هر روز سه لقمه عسل بخورد."2
_برای باز شدن بینی در سرماخوردگی از بخور اکالیپتوس و یا قطره فنیل افرین می‌توان استفاده کرد.4 به‌طورکلی روغن اکالیپتوس برای سرماخوردگی، آنفلوانزا و نزله برونشیت نافع است.7
_برای درمان سرماخوردگی در طب سنتی و جهت تسکین سرفه خشک و بدون خلط از بارهنگ و نشاسته استفاده می‌شود.۴ به‌علاوه تخمه آفتابگردان و زوفا برای ناراحتی‌های ریوی و تسکین سرفه توصیه می‌شود.7
فلفل سیاه برای تسکین سرفه‌های سرد و رطوبی نافع است.7 برای درمان گرفتگی صدای ناشی از سرماخوردگی آب سیب موثر است.4
_برای درمان تب در آنفولانزا و سرماخوردگی در طب سنتی می‌توان از گل بنفشه، تخم کاهو، تخم خشخاش، شاه‌تره و تخم سبز خیار به میزان ۲ مثقال و بارهنگ نیم مثقال دم‌کرده و طی مدت ۲ وعده مصرف شود.۴ گیاه شاه‌پسند وحشی تب ناشی از سرماخوردگی را قطع می‌کند.7
_گاهی سرماخوردگی در کودکان با اسهال همراه است دراین‌صورت نباید اسهال قطع‌شده و فقط باید مایعات فراوان به کودک بدهیم تا بدنش دچار کم‌آبی نشود.4
برگ انبه خنک‌کننده بوده و تب را کاهش می‌دهد بنابراین در درمان سرماخوردگی در طب سنتی کارایی دارد.7
_گل اسطوخودوس برای درمان سرماخوردگی در طب سنتی مناسب است به این صورت که حمام آب حاوی اسطوخودوس ضد سرماخوردگی محسوب می‌شود. همچنین دم‌کرده اسطوخودوس خاصیت آنتی‌بیوتیکی داشته که می‌توان در دوران سرماخوردگی از آن استفاده کرد. 7
_زنجبیل یکی از گیاهان دارویی مؤثر در درمان سرماخوردگی و آنفولانزا در طب سنتی محسوب می‌شود، به‌طوری‌که می‌توان ۴ تا ۸ گرم ریشه زنجبیل را کوبیده و در نیم لیتر آب جوشانده و در روز به‌خصوص در سرماخوردگی‌های سخت که قی و استفراغ وجود دارد، آب آن نوشیده شود. به‌علاوه جهت درمان گوش‌درد ناشی از سرماخوردگی به‌صورت روغن چند قطره در گوش می‌توان چکاند.7
_سیر به دلیل داشتن آهن، روی و آلیسین باعث تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطر عفونت‌های ویروسی می‌شود1 لذا برای التهاب‌های زکام بینی و سرماخوردگی مناسب است؛ علاوه‌برآن از سداب ساییده‌شده و مخلوط شده با سرکه به‌صورت قطره‌ی بینی می‌تواند برای درمان سردرد ناشی از سرماخوردگی بهره برد. 7
_یکی دیگر از گیاهان برای درمان سرماخوردگی در طب سنتی، آویشن است به این صورت که ۱۵ تا ۲۰ گرم آویشن خشک را در ۱ لیتر آبجوش دم‌کرده و روزی ۵ ۶ فنجان میل کنید. 7
_پوست ساقه بلوط و انجیر به‌صورت ضماد برای ترک‌های پوستی ناشی از سرماخوردگی مناسب هستند.7
امام رضا علیه‌السلام: "خوردن انجیر خیلی‌خوب است و برای دل‌پیچه و سرماخوردگی خیلی نافع است پس‌از آن بخورید." 6
_گیاه آقطی برای درمان زکام، سرماخوردگی و آنفولانزا مناسب است. به این صورت که ۲ تا ۵ گرم از آقطی خشک را به‌همراه ۱ لیوان آب جوش به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه دم‌کرده و روزی ۳ فنجان مصرف کنید. 11
_جوشانده برگ درخت فندق قابض سرماخوردگی است؛ به این صورت که ۵۰ گرم از برگ درخت فندق را در ۱ لیتر آب به مدت ۵ دقیقه جوشانده و سپس میل نمایید. 7
_جوشانده برگ درخت توس همراه گل بنفشه و گل زیرفون قبل‌از خواب جهت سرماخوردگی مصرف می‌شود.7
_برای تسکین و رفع درد ناشی از سرماخوردگی تخم خطمی را کوبیده و با آب میل کنید. 7
_جوشانده گیاه هل برای نوعی قولنج معده ناشی از سرماخوردگی نافع است. 7
_گیاه افدرا برای درمان سرماخوردگی و آنفولانزا در طب سنتي مفید است و عصاره آن برای ناراحتی‌های مجاری تنفسی مؤثر است. 7
_خرما به دلیل سدیم موجود در آن حتی به میزان کم برای پیشگیری از سرماخوردگی مفید است. 2
_دم‌کرده بومادران، جوشانده برگ توت سفید، دانه خردل قهوه‌ای، دانه زردان، فلفل سفید و برگ سرو خمره‌ای ازجمله گیاهان دارویی جهت درمان سرماخوردگی در طب سنتی محسوب می‌شوند. 7
_غذاها و خوراکی‌های مناسب جهت درمان سرماخوردگی و آنفولانزا در طب سنتی:
_سوپ چینی با سیب‌زمینی مرهم سرماخوردگی و آنفولانزا، گرفتگی بینی و آبریزش بینی است؛ چون دارای زنجبیل، شلغم، پیاز و آب مرغ است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
سیب‌زمینی، سیر، هویج، کرفس، شلغم، پیاز را نگینی خرد کرده و همراه پوره گوجه‌فرنگی و آب مرغ می‌پزیم.1
_غلات سبوس‌دار و حبوبات حاوی ویتامین B هستند که کمبود این ویتامین باعث بروز عفونت مکرر دستگاه تنفسی فوقانی می‌گردد. 1
_امگا ۳ موجود در ماهی آب‌پز یا گریل شده، کدوی حلوایی و دانه کدو حلوایی هم کمک شایانی به رفع سرماخوردگی و آنفولانزا می‌کنند. 1
_ویتامین آ و بتاکاروتن موجود در تخم‌مرغ، جگر، هویج، انبه، سیب‌زمینی، زردآلو و سبزیجات تیره برگ باعث کاهش عفونت‌های تنفسی در کودکان می‌شوند. 1
_اسید فولیک باعث تقویت سیستم ایمنی می‌شود که در نان‌های سبوس‌دار و غلات صبحانه موجود است. چغندر، لوبیای چشم بلبلی و انواع کلم از منابع فولیت هستند. 1
_در سرماخوردگی و آنفلوانزا باید از غذاهای سرخ‌کردنی و بسته‌بندی، ادویه‌ها و مایعات سرد پرهیز کرد. 1
منابع:
۱. غریب‌زاده، سولماز. و صادقی شاد، مهشاد. ۱۳۹۰. پژوهش در خوراکی‌ها. ۱ ج. تهران - ایران: فرهنگ سبز .
۲. بنیاد پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه، همایش کشوری قرآن و طب و میرمحمدی، جلیل. ۱۳۸۸. مجموعه مقالات سومین همایش کشوری قرآن و طب. ۲ ج. مشهد مقدس-ایران: بنیاد پژوهش‌های قرآنی حوزه و دانشگاه.
۳. محمدی اشتهاردی، محمد. وعبدوس، محمدتقی. ۱ ج. قم-ایران: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
۴. خسروی، مهدی. و خسروی، احمدعلی. ۱۳۸۱. طب سنتی سینا. درمان بیماری‌های مختلف با گیاهان دارویی. ۱ ج. تهران-ایران: نشر محمد.
۵. علی‌بن‌موسی علیه‌السلام، امام هشتم و امیر صادقی، نصیرالدین. ۱۳۸۱. طب الرضا: طب و بهداشت از امام علی‌بن‌موسی‌الرضا علیه‌السلام. ۱ ج. تهران-ایران.
۶. ابن بسطام، عبدالله. طب الائمه علیهم‌السلام.
۷. حاجی شریف، احمد. ۱۳۸۶. اسرار گیاهان دارویی. ۱ ج. تهران-ایران: حافظ‌نامه‌ی.
۸. دریایی، محمد رسول. بدون تاریخ. معجزات درمانی عسل و انگبین ها بر اساس طب النبی صلوات‌الله‌علیه و آله و سلم و طب الائمه علیهم‌السلام و دانش روز. ۱ ج تهران-ایران: یاس بهشت.
۹. محسنی، محمد آصف. ۱۳۹۱. عجایب و مطالب. ۱ ج. کابل-افغانستان: حوزه علمیه خاتم‌النبیین ص.
۱۰. موسوی، طهورا. نادی، علی‌اصغر. موسی‌زاده، محمود. حق‌شناس، محمدرضا. ۱۳۹۶. برآورد هم ابتلایی آنفلوانزا با دیگر بیماری‌ها. مجله دانشگاه علوم پزشکی مازندران.
۱۱. جزو طب سنتی سطح مقدماتی، استاد علی یوسفی.
تهیه شده توسط:
عطيه حدادنژاد عضو تحریریه صداي حكيم و دستیار استاد یوسفی
